Ung thư và những lầm tưởng thường gặp

Thông thường, những lầm tưởng về ung thư bắt đầu và phát triển như thế nào khá phổ biến rộng rãi, mặc dù đi trái lại với khoa học, nhưng lại có vẻ hợp lý, đặc biệt là khi những lầm tưởng này hình thành dựa trên những nền tảng lý thuyết cũ. Những lầm tưởng sai lầm này về ung thư có thể dẫn đến những lo lắng không cần thiết và kể cả cản trở những quyết định tốt trong việc ngăn chặn và điều trị ung thư. Trong bài thông tin này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin dựa trên khoa học được cập nhật mới nhất về những lầm tưởng về ung thư.

Ung thư đồng nghĩa với dấu chấm hết?

Ở Mỹ, nguy cơ chết do ung thư đang giảm đều đặn kể từ những năm 1990. Tỉ lệ sống 5 năm của một số loại ung thư, bao gồm ung thư vú, tuyến tiền liệt, và tuyến giáp, hiện tại là 90% hay cao hơn. Tỉ lệ sống 5 năm của tất cả các loại ung thư kết hợp lại hiện tại là khoảng 67%. Những liệu pháp điều trị ung thư mới hiệu quả cũng đồng nghĩa với việc nhiều bệnh nhân mắc ung thư gaii đoạn muộn có thể sống lâu hơn. Để biết thêm thông tin, bạn có thể thao khảo tại báo cáo thường niên quốc gia về hiện trạng ung thư. Có đến 1/3 ung thư có thể được chữa khỏi nếu chúng được phát hiện và điều trị sớm. Do đó, việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên và tầm soát ung thư là rất quan trọng.

Tuy nhiên, bạn cũng cần biết là những tỉ lệ này dựa trên số liệu từ một quần thể lớn bệnh nhân. Thời gian mà một bệnh nhân sẽ sống và liệu bệnh nhân đó có chết do ung thư hay không dựa vào nhiều yếu tố, bao gồm như ung thư phát triển chậm hay nhanh, ung thư đã di căn trong cơ thể nhiều không, liệu pháp điều trị phù hợp có hay không, sức khỏe tổng thể của bệnh nhân, và nhiều yếu tố khác nữa.

Ăn đường sẽ làm ung thư tệ hại hơn?

Không đúng. Mặc dù nghiên cứu cho thấy những tế bào ung thư tiêu thụ nhiều đường (glucose) hơn những tế bào bình thường, nhưng không nghiên cứu nào cho thấy ăn đường hay thực phẩm ngọt sẽ làm ung thư của bạn tệ hơn, hay nếu bạn không ăn đường, ung thư của bạn sẽ thu nhỏ lại hay biến mất. Tuy nhiên, một chế độ ăn nhiều đường có thể dẫn đến tăng cân quá mức và tăng nguy cơ béo phì, và béo phì lại có liên quan đến tăng nguy cơ phát triển một số loại ung thư. Để có thêm thông tin chi tiết, bạn có thể tham khảo thêm báo cáo của NCI về béo phì và ung thư.

Sử dụng những chất tạo ngọt nhân tạo có thể gây ung thư?

Không đúng. Các nhà khoa học đã thực hiện các nghiên cứu về tính an toàn của các chất tạo ngọt nhân tạo (các chất thay thế đường) như saccharin (Sweet ‘N Low®, Sweet Twin®, NectaSweet®), cyclamate, aspartame (Equal®, NutraSweet®), acesulfame potassium (Sunett®, Sweet One®), sucralose (Splenda®), và neotame, và hiện vẫn chưa có chứng cứ nào cho thấy chúng có thể gây ung thư ở người. Tất cả những chất tạo ngọt nhân tạo này, ngoại trừ cyclamat, đã được chấp thuận bởi FDA để được buôn bán trên thị trường Mỹ. Bạn có thể tham khảo các thông tin chi tiết ở báo cáo của NCI về các chất tạo ngọt và ung thư.

Ung thư có thể lây truyền?

Nói chung, không đúng. Ung thư không phải là loại bệnh lây truyền có thể dễ dàng truyền từ người sang người. Do đó, dành thời gian để chăm sóc cho người thân của bạn mắc bệnh ung thư sẽ không làm bạn mắc ung thư theo. Chỉ có một trường hợp duy nhất mà ung thư có thể truyền từ người này sang người khác là trường hợp cấp ghép mô hay cơ quan. Một người nhận cơ quan hay mô từ người nhận đã từng mắc ung thư trong quá khứ có thể tăng nguy cơ phát triển loại ung thư liên quan đến cấy ghép trong tương lại. Tuy nhiên, nguy cơ đó cực kì thấp- khoảng 2 ca ung thư mỗi 10,000 trường hợp cấy ghép ung thư. Do đó, các bác sĩ tránh sử dụng cơ quan hay mô từ những người cho có tiền sử mắc bệnh ung thư.

Ở một số bệnh nhân, ung thư có thể gây ra bởi một số virus nhất định (như một số loại papillomavirus ở người, hay HPV) và vi khuẩn (như Helicobacter pylori). Trong khi virus hay vi khuẩn có thể truyền từ người sang người, ung thư mà chúng gây ra có thể không truyền từ người sang người. Để biết thêm thông tin về các loại virus và vi khuẩn gây ung thư, bạn có thể tham khảo tờ thông tin của NCI về Helicobacter pylori và ung thư, hay HPV và ung thư và các tác nhân truyền nhiễm.

Tinh thần của tôi – tích cực hay tiêu cực – có thể quyết định nguy cơ hay khả năng hồi phục ung thư của tôi?

Cho đến hiện nay, vẫn chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy mối liên quan giữa tinh thần của một bệnh nhân và nguy cơ phát triển ung thư hay chết do ung thư. Nếu bạn mắc ung thư, việc bạn thỉnh thoảng cảm thấy buồn, giận dữ hay nản lòng và thỉnh thoản cảm thấy tích cực hay phấn chấn là rất bình thường. Những bệnh nhân có tinh thần lạc quan dường như có thể duy trì mối quan hệ xã hội và luôn giữ tinh thần tích cực, và các hoạt động thể chất và hỗ trợ về mặt tình cảm có thể giúp bạn đối mặt với ung thư. Để biết thêm thông tin, bạn có thể xem qua thông tin của NCI về stress tâm lý và ung thư.

Phẫu thuật ung thư hay sinh thiết khối u có thể dẫn đến ung thư di căn đến các vị trí khác trong cơ thể?

Nguy cơ mà phẫu thuật sẽ gây ung thư di căn đến các vị trí khác của cơ thể là cực kì thấp. Theo như quy trình tiêu chuẩn khắc nghiệt, các bác sĩ phẫu thuật thường sử dụng các phương pháp đặt biệt và thực hiện nhiều bước để năng chặn các tế bào ung thư di chuyển thông qua sinh thiết hay phẫu thuật cắt bỏ khối u. Ví dụ, nếu họ phải cắt bỏ mô ở hơn một vùng của cơ thể, họ sẽ sử dụng các dụng cụ phẫu thuật khác nhau cho mỗi vùng. Để biết thêm thông tin chi tiết về ung thư di chuyển trong cơ thể như thế nào, bạn có thể tham khảo tại ung thư di căn.

Ung thư có tệ hơn nếu tiếp xúc với không khí?

Không đúng. Tiếp xúc với không khí sẽ không làm ung thư phát triển nhanh hơn hay làm ung thư di căn đến các vị trí khác của cơ thể. Bạn có thể tham khảo thêm tại ung thư di căn.

Điện thoại di động có gây ung thư?

Không đúng, theo như những nghiên cứu hoàn thành cho đến nay. Ung thư được gây nên do đột biến gen, và điện thoại di động phát ra một loại năng lượng tần số thấp không gây tổn hại đến gen. Thông tin chi tiết của NCI về điện thoại di động và nguy cơ ung thư.

Dây điện có thể gây ung thư?

Không đúng, theo như những nghiên cứu hoàn thành cho đến nay. Dây điện phát ra cả năng lương điện và từ. Năng lượng điện được phóng thích ra bởi dây điện có thể dẽ dàng được che chắn hay làm yếu bởi tường hay các vật thể khác. Năng lượng từ phát ra từ dây điện là tia xạ ở dạng tần số thấp mà không thể gây hại đến gen. Để biết thêm thông tin, tham khảo tại NCI về trường điện từ và ung thư.

Các sản phẩm thảo dược có thể điều trị ung thư?

Không đúng. Mặc dù một số nghiên cứu cho thấy các liệu pháp điều trị thay thế hay bổ sung, bao gồm một số thảo dược và dinh dưỡng, có thể giúp bệnh nhân đối mặt với các tác dụng phụ của việc điều trị ung thư, không sản phẩm thảo dược nào được chứng minh là hiệu quả trong điều trị ung thư. thực tế, một số sản phẩma tảo dược có thể gây hại khi sử dụng trong quá trình điều trị hóa trị hay xạ trị vì chúng có thể tác động đến cách những liệu pháp điều trị này tác động. Các bệnh nhân ung thư nên thảo luận với bác sĩ về các sản phẩm y học thay thế và bổ sung – bao gồm vitamin và thực phẩm thảo dược chức năng mà họ có thể đang sử dụng.

Nếu ai đó trong gia đình bạn có ung thư, thì bạn có thể cũng sẽ mắc ung thư?

Không nhất thiết. Ung thư gây ra do các thay đổi có hại (đột biến) ở gen. Chỉ có khoảng 5 đến 10 phần trăm ung thư gây ra do đột biến có hại di truyền từ ba mẹ của bệnh nhân đó. Trong những gia đình có mang các đột biến di truyền gây ung thư, một số thành viên trong gia đình sẽ thường phát triển các ung thư cùng loại. Nhưng ung thư này thường được gọi là ung thư di truyền hay mang tính gia đình.

90 đến 95 phần trăm ung thư còn lại là gây ra do đột biến tích tụ trong thời gian sống của nười đó như một kết quả tự nhiên của quá trình lão hóa hay tiếp xúc với các yếu tố môi trường, như khói thuốc lá, phóng xạ, nhựng chất gây ung thư khác, và kể cả virus. Những ung thư này được gọi là ung thư không di truyền hay mắc phải. Những yếu tố nguy cơ khác có thể là béo phì hay tiểu đường cũng có thể tăng nguy cơ phát triển ung thư của bạn. Do đó, gia đình của bạn không có ai mắc ung thư không có nghĩa là bạn an toàn không mắc ung thư trong thời gian sống. Để biết thêm thông tin về nguy cơ mắc ung thư, bạn có thể tìm thấy ở thông tin của NCI về xét nghiệm di truyền cho hội chứng mẫn cảm ung thư di truyền và nguyên nhân và yếu tố nguy cơ ung thư.

Chất chống mồ hôi hay khử mùi có thể gây ung thư vú?

Không đúng. Những nghiên cứu cho đến nay chưa cho thấy mối quan hệ giữa các chất hóa học thông thường được tìm thấy ở các chất khử mùi và chống mồ hôi có thể thay đổi mô vú. Thông tin có thể tìm thấy bởi NCI về chất chống mồ hôi/khử mùi và ung thư vú.

Sử dụng thuốc nhuộm tóc tăng nguy cơ ung thư?

Hiện vẫn chưa có chứng cứ khoa học nào cho thấy thuốc nhuộm tóc có thể tăng nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, có một số nghiên cứu cho rằng các người cắt tóc thường xuyên tiếp xúc với một lượng lớn thuốc nhuộm và nhựng sản phẩm hóa học khác có thể tăng nguy cơ ung thư bàng quang. Đồng thời, vẫn chưa có chứng cứ cho thấy thuốc nhuộm có thể tăng nguy cơ ung thư ở mức độ như thế nào. Thông tin chi tiết của NCI về thuốc nhuộm và nguy cơ ung thư.

References:

https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/myths

https://www.singaporecancersociety.org.sg/learn-about-cancer/cancer-basics/cancer-myths-debunked.html